RESİMDE LEKE

LEKE


Yüzeyleri, herhangi bir malzeme ile örterek; renk, doku, ışık - gölge ölçü, geometri, derinlik olarak ifadelendirmenin tekniği lekedir.
"Leke, tamamen algısal bir görüntü anlatım öğesidir." (L. F. HODGDEN)

Mekanın, uzayın sınırlandırılmasıdır. Malzemesi maddesi, enerjisi ne olursa olsun, uzayı sınırlayan nesnelliği göz, yüzeyleri ile algılar. Yine göz, uzayı sınırlayan mekanın yüzey örgüsünü, ışıklılık, renk, doku ve parçacık konturları ile leke simgeleri olarak algılar. Göz mikroskopik ölçüleri ayırt edemez. Onları birleştirir, kaynaştırır, eritir, eksiltir ve bir lekesel değer simgesine dönüştürür.
Doğasal görünüşlerin, plâstik yüzeysel görünüş bileşimi lekedir. Işık - gölgenin derinliği, yüzeysel ve uzaysal şuurların, dokuların bloklaşmış yüzeysel algısı ve anlatımı lekedir. Düz, eğri, kırık, amorf (şekilsiz) yüzeysel kıymetlerin, siyah - beyaz yada renkli olarak, anlatıma dönüşmüş tekniği lekedir. Işığa, renge, dokuya, derinliğe bağlı ton değerlerinin yüzeysel olarak, otomazisyonunu sağlayan, anlatım tekniği öğesi lekedir. Leke, yüzeyi tam örtmedir. Malzeme ile sıvamadır. En ve boyu veren, yüzey görüntüleyen anlatım tekniği lekedir.
Nokta sıklıklarının oluşturduğu yüzeysel görünüşlerin algısı lekedir. Çizgi sıklıklarının oluşturduğu yüzeysel görünüşlerin algısı lekedir. Siyah - beyaz, renkli yüzey örgülerinin görünüş algısı lekedir.
Açık - koyu tonlu (ışıklılık değeri) lekeler, iki boyut üzerinde (kâğıt, tuval vs.) üç boyutlu görüngü, mekan düzenlenmesi, biçimlendirmesi örgütleyen teknik öğelerdir.
Düz, eğri, pürüzlü (sert) leke teknikleri, durgunluk, hareket kıymetlerini üretir. Işık - gölgeler, kabarıklıklar, yerden yükselişler, örtmeler, yuvarlaklıklar, köşelilikler, tamamen örtülerek ifadelendirilmesidir. Işığın, rengin, dokunun, derinliğin ton değeri olan leke, plâstik yapıyı göstermenin en etkili anlatım öğesidir. Leke, satıh (yüzey) olarak, bir bütünü biçimlendirip, iletişime sokabilmenin, teknik anlatım öğesidir. Leke, mekan, doku, biçim, derinlik örgütlenişinin yüzeylerini, tamamen örterek anlatmadır.
Yüzeyler üçgenden daireye doğru, çokgenleşerek çoğaltılırlar. Geometrik yada amorf (şekilsiz) yüzeylerin, herhangi bir çizim yada boyama aracıyla tamamen kapatılarak, ışık - gölge, doku, yüzey konturları, derinlik (yön, ölçü, zıtlık) ifadeleri, plâstik leke öğesi ile tanımlanır. Leke, görsel şekillendirmenin temel öğesidir. O, yüzeyin örtünmesidir.
Leke, seyrekliği ve inceliği, ışıklılık (açık tonları), kesafeti (yoğunluğu) koyu tonları, üst üste binmeler, ton transparantlarını, hiç bir iz olmayan lekesel düzlükler, uyumlu - armonin' geçişleri (degrade), lekesel girinti - çıkıntı ve araca bağlı izler, dokusal (tekstürel) leke yapılaşmasını yaratırlar.

1. Pürüzsüz Lekeler : Yüzeyin düz olarak örgütlenmesidir. Yedirme, degrade, yumuşatma teknikleri.
2. Dokusal Lekeler : Yüzeyin doku yapısını veren, darbeli yada yedirmeli tekniklerdir.
3. Çizgisel Lekeler : Yüzeyin çizgilerle örgülenmesidir.
4. Noktasal (Puantilist) Lekeler : Yüzeyin noktasal darbelerle örgülenmesidir.
Doğada düz - pürüzsüz yüzeyler, kaygan, parlak ve tek ton değeriyle algılanırlar. Pürüzlü, girintili çıkıntılı, dokulu yüzeyler, ışık - gölge titreşimleri ile olduğundan daha koyu ton değeriyle algılanırlar. Arkada, uzakta, ışık görmeyen yüzeyler koyu tonlu olarak algılanırlar. Leke öğesi ton değerlerine göre yapılaşır. Degrade yada darbeli tonlama teknikleri, yoğun deneyimle geliştirilirler.
Noktalama, çizgisel tarama leke üretir. Noktalama ve tarama lekenin, boşluklu biçimleridir. Noktalama ve taramada, zemin yüzeyi, nokta ve çizgi sıklıklarına göre ton ve yüzey değeri kazanır. Varlık ve nesnelerin, uzayın atmosferin, yüzey farklılık ve yönelişlerinin, mekanın, yüzeyin vizüel dokusunun, ışıklılık ve gölgenin, rengin tanımlanabilme, ifadelendirme tekniği lekedir.

LEKE
Hem sosyal hem plâstik alanda leke, uzayı bölen, kapatan, bir varlığın yüzeyinde sınırlan olan, bir alanın kapanması, örtünmesi ve farklılaşmasıdır. Bu fark, asla üç boyutlu yükseliş yada alçaltı olmayıp iki boyutlu bir oluşumdur.
Leke bir yüzeyde, yüzeyin doğal yada egemen malzeme (doku ve renk) olarak yapısında fark edilecek kadar belirgin, renk, doku, ton farklılaşmasıdır.
Leke, sahip olduğu şuurlarla yüzeyde belli bir biçim olarak bulunabilir. (Tanımlı)
Leke, sahip olduğu şuurlarla yüzeyde belirsiz bir biçim olarak bulunabilir. (Tanımsız)
Leke, sahip olduğu sınırları, yüzeyin sınırları ile birleştirerek oluşabilir (leke yüzeyi tamamen örter). Leke, gölgeden, renkten değişikliğe (kirlenme, grileşme, aptallaşma) ve ayrıca matlaşma açılımına kadar plâstik değerler içerebilir. Leke, motiften dokusal ifade ve süse kadar işlevsel değerler içerebilir.
Leke, oluşum yapısı bakımından beşe ayrılır :
1) Noktasal Lekeler (Puantilist)
2) Çizgisel Lekeler (Taramalı)
3) Darbesel Lekeler (Tuşlu)
4) Pürüzlü Lekeler (Dokulu, Tonlu)
5) Pürüzsüz Lekeler (Dokusuz, Parlak)
Lekecilik, plâstik sanatlarda ve tasarımda bir ifade taşı olarak yer alır. Varlıkları, tonları, işlevleri satıhsal (yüzeysel) olarak iki boyutlu değerlerle üretmedir. Yüzeyleri blok diye kesitsiz bir malzemeyle örterek hem yüzeyin leke değerlerini (renk ve ton olarak) ifadelendirmek hem de yüzeyselliği tek ton değeriyle algılarlar. Pürüzlü, girintili, çıkıntılı, dokulu yüzeyler, ışık - gölge titreşimiyle olduğundan daha koyu değeriyle algılanır. Leke öğesi, ton değerleriyle beraber yapılaşır. Degrade yada darbeli tonlaştırma teknikleri yoğun deneyimle geliştirilirler.
Leke, iki boyutlu olarak (noktasal, çizgisel, tuşlu) varlık kazanmış bir yüzeyde süsleme amaçlı olarak kullanılabilir. Leke, yüzeylerde bezeme amaçlı motifsel olarak yada ışıksal değer olarak ton amaçlı veya yüzeylerde dokusal değer de olarak kullanılabilir.